W tradycji kulinarnej Chin oraz w dietoterapii i ziołolecznictwie wg medycyny chińskiej wykorzystanie smaku ma kluczowe znaczenie w przygotowywaniu potraw i receptur ziołowych. Smaki dobiera się w celu uzyskania harmonii potrawy lub określonego działania formuły ziołowej. Z punktu widzenia filozofii chińskiej smak ma pewny potencjał oraz obszar działania. Nie służy jedynie do zaspokajania zmysłu smaku lecz aktywuje określone funkcje organizmu, takie jak pocenie się, nawilżanie, wydalanie, odżywianie. Znajomość działania smaków może nam pomóc w doborze produktów spożywczych w określonych sytuacjach zdrowotnych.
Zrównoważone pokarmy zawierają pięć smaków:
- SŁODKI
- OSTRY
- SŁONY
- KWAŚNY
- GORZKI
Klasyfikacja wg pięciu smaków to najstarszy system klasyfikacji pożywienia w medycynie chińskiej. Smaki możemy podzielić w zależności od ich jakości na:
Yin – słony, kwaśny, gorzki
Yang – słodki, ostry.
Każdy z pięciu smaków jest przyporządkowany do jednej z pięciu przemian:
SŁODKI – przemiana Ziemi – Śledziona/ Żołądek
OSTRY – przemiana Metalu – Płuca/ Jelito Grube
SŁONY – przemiana Wody – Nerki/ Pęcherz Moczowy
KWAŚNY – przemiana Drzewa – Wątroba /Pęcherzyk Żółciowy
GORZKI – przemiana Ognia / Serce/Jelito Cienkie
Każdy z nas ma swoje ulubione smaki. Wiele tych upodobań wynika z wpływów kulturowych, z tradycji, a niekiedy ze stanu zdrowia.
- W medycynie chińskiej informacje na temat smaku (pożywienia lub ziół) utożsamiane są z odbiorem zmysłowym, a także z określoną naturą termiczną oraz miejscem działania. Zauważcie czytając opisy właściwości ziół lub produktów spożywczych, że zawsze podaję smak produktu (który nie zawsze pokrywa się z naszymi wrażeniami smakowymi), termikę produktu oraz obszar działanie wg medycyny chińskiej.
- Zrównoważona dieta powinna zawierać wszystkie smaki z lekką przewaga smaku słodkiego, i nie mam tu na myśli smaku cukru:)
- Przy osłabieniu zdrowia lub w trakcie choroby znajomość działania terapeutycznego smaku i zastosowanie go w diecie pozwala nam powrócić do zdrowia szybciej. Określone smaki dostrajają nas do energii pór roku, czyli dzięki spożywaniu pokarmów o określonym smaku łatwiej znosimy wpływ czynników klimatycznych.
Różnica między dietetyką zachodnią a chińską polega na tym, że w systemie chińskim smak i termika produktu stanowią kluczową informację o produkcie (kolor też ma znaczenie, o czym pisałam tu, tu i tu). Ale to nie znaczy, że Chińczycy nie wiedzą, że produkty mięsne są bogate w białko, zboża w węglowodany, a nasiona w tłuszcze (nasiona jako bogate w tłuszcze wg medycyny chińskiej odżywiają Yin). O kaloriach też słyszeli. Nacisk terapeutyczny jednak jest położony na inne właściwości. My też zdajemy sobie sprawę, że każdy produkt ma określony smak, czujemy, że po jednym produkcie jest nam cieplej, po innym chłodniej, ale te informacje nie są analizowane w zachodniej dietetyce. Kolor pożywienia jest czasami uwzględniany, ze względu na zawartość barwników roślinnych, które wykazują określone działanie biochemiczne, np. karotenoidy, antocyjany itp. Chińczycy nie pominęli tych najłatwiej dostępnych i najprostszych, informacji, powiem więcej, zrobili z nich NAUKĘ, podstawę dietetyki i ziołolecznictwa. I tym się te dwa systemy różnią, a jednocześnie nic się nie wyklucza.
