Dynia to roślina z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), która jest ceniona ze względu na szerokie wykorzystanie kulinarne. Dynie są bogate w witaminy (zwłaszcza A, C, E), minerały (m.in. potas, magnez), błonnik oraz antyoksydanty. Mają niską kaloryczność 26 kcal na 100 g surowego miąższu, co czyni je popularnym składnikiem diet, szczególnie w okresie jesieni i zimy, są uprawiane w Meksyku i Ameryce Północnej od co najmniej 14 000 lat p.n.e.
Polisacharydy wchodzące w jej skład pomagają obniżyć poziom cukru i lipidów we krwi. Cynk poprawia gęstość kości, nasiona dyni są bogatym źródłem fitosteroli, substancji obniżających poziom cholesterolu, wzmacniających układ odpornościowy. Wysoka zawartość żelaz jest korzystna w przypadku anemii i zespołu przewlekłego zmęczenia. Dynia jest niezwykle bogata w luteinę i zeaksantynę, dwa związki, które są związane ze zmniejszeniem ryzyka zaćmy związanej z wiekiem i zwyrodnienia plamki żółtej.
Dynie wykorzystywane są w kuchni na wiele sposobów. Można je jeść gotowane, pieczone, smażone, a także przygotowywać z nich zupy, sosy, desery, puree, placki, ciasta, marynaty i wiele innych potraw.
Dynie jadalne dzielą się na różne gatunki i odmiany:
Dynia zwyczajna (Cucurbita pepo) – najbardziej znana odmiana, obejmująca takie gatunki jak dynie szparagowe, kabaczki, patisony, jest najmniej słodka ze wszystkich odmian, idealna na przetwory, na zupę i sosy.
Dynia piżmowa (Cucurbita moschata) – butternut i dynia muszkatołowa są najpopularniejszymi jej odmianami, jest słodka o lekko orzechowym posmaku, mączna. To bardzo uniwersalna odmiana dyni. Można ją wykorzystać do każdego posiłku. Idealnie pasuje jako puree, do owsianek, dżemów, bułeczek, nadaje się do zup, gulaszy, zapiekanek, przetworów i ciast. Nadaje się na frytki – górną część dyni pokroić w słupki, lekko oprószyć mąką ziemniaczaną lub kukurydzianą wymieszaną z ulubionymi przyprawami, a potem natłuścić olejem i wrzucić do piekarnika.
Dynia olbrzymia (Cucurbita maxima) – jak sama nazwa wskazuje to prawdziwy gigant wśród roślin. Średnia waga owoców to ok. 50 kg. Dynia olbrzymia jest też bardzo smaczna, nadaje się na przetwory, zupy, dania dla niemowląt i paszę dla zwierząt. Ma wiele odmian, jednak najpopularniejszą odmianą dyni olbrzymiej jest Lunga di Napoli, pochodzi z Włoch. Przypomina przerośniętą cukinię, bo osiąga wagę od 7 do nawet 20 kg. Tę dynię można, ale nie trzeba jej gotować! Świetnie nadaje się na zupę i do risotto. Można ją upiec solo i podać do zjedzenia tylko z oliwą i solą. Podana na surowo dynia, doskonale urozmaici sałatki.
Dynia makaronowa, zawdzięcza swoją nazwę lekko podłużnemu kształtowi i faktowi, że jej miąższ pod wpływem temperatury rozwarstwia się na nitki, które do złudzenia przypominają makaron, da się ją w całości upiec w kuchennym piekarniku. Dyniowe nitki można jeść jak makaron z sosem pomidorowym lub dodatek do zup.
Pestki dyni są nie tylko smaczne, ale i zdrowe. Zawierają zdrowe tłuszcze, białko, cynk oraz magnez. Są bogate w antyoksydanty, które wspomagają układ odpornościowy i zdrowie serca. Są również popularnym składnikiem przekąsek, często prażone i solone.
DYNIA (NAN GUA)
W medycynie chińskiej dynia jest ceniona za swoje właściwości wspierające równowagę w organizmie, szczególnie w kontekście zdrowia trawienia i układu odpornościowego.
Słodka, chłodna, neutralna lub lekko ogrzewająca w zależności od odmiany i stopnia dojrzałości. Działa w meridianie Śledziony, Żołądka, Płuc (miąższ) i Jelita Grubego (nasiona)
- Wzmacnia Środkowy ogrzewacz, wzmacnia Qi,
- Eliminuje Gorąco (stany zapalne), łagodzi bóle, neutralizuje toksyny. Spożywanie dyni wspomaga pozbycie się toksyn, śluzu, ropy pełniąc rolę środka przeciwbólowego i przeciwzapalnego.
- Działa przeciwpasożytniczo, zwłaszcza nasiona.
Jak stosować leczniczo?
- Gotowana dynia 100 g codziennie przez 5 dni zamiast jednego posiłku, jako działane lecznicze.
- 2 łyżki ugotowanej na parze dyni przed każdym posiłkiem w przypadku suchego kaszlu. Dlaczego w tym przypadku dynia działa na kaszel? Bo wzmacniając Żołądek i Śledzionę, wspomagając Qi jelit wpływa na produkcje Płynów ciała a od ich poziomu zależy nasza odporność i nawilżenie tkanek.
- Mielone nasiona – pestki dyni można zmielić w całości, razem z łupinkami i stosować jako kuracje odrobaczającą. Przez 3 tygodnie spożywać zmielone nasiona dyni/ kabaczka 2 razy dziennie po 1 łyżeczce.
W Chinach dynia jest symbolem zdrowia, szczęścia i dobrobytu.
