Zalecenia dietetyczne dla różnych etapów leczenia onkologicznego:
I. Od okresu rozpoznania do okresu operacji, chemioterapii lub radioterapii
Najważniejszym zadaniem na tym etapie jest utrzymanie wagi, a ponieważ operacja, chemio- i radioterapia może spowodować poważne uszkodzenia tkanek ciała, wymagane są odpowiednie ilości kalorii i białka, by pomóc w naprawie i odbudowie uszkodzonych tkanek.
II. Dieta po zabiegu operacyjnym
W okresie rekonwalescencji, po operacji posiłki należy wzbogacić w produkty wzmacniające Qi i Krew oraz regulujące funkcje Śledziony i Żołądka czyli usprawniające trawienie. Celem diety pooperacyjnej jest zwiększenie zdolności organizmu do walki z nowotworem, wsparcie innych metod leczenia poprzez optymalne odżywienie pacjenta. Taka strategia zapobiega nawrotom i przerzutom w przyszłości. Jeżeli leczenie onkologiczne ogranicza się tylko do operacji, po okresie rekonwalescencji należy zastosować dietę, która eliminuje przyczynę choroby.
Terapeuta Medycyny Chińskiej powinien w trakcie spotkania z pacjentem określić prawdopodobną przyczynę powstania nowotworu i na podstawie postawionej diagnozy zalecić dietę i zmianę stylu życia, która pomoże powrócić pacjentowi do stanu zdrowia. Oprócz zaleceń dietetycznych zawsze powinny być podane zalecenia dotyczące aktywności fizycznej, odpowiednich pór odpoczynku, pracy z umysłem i przekonaniami, redukcji stresu. Tylko całościowe podejście może zmienić sytuację zdrowotną pacjenta.
III. Dieta w trakcie radioterapii i chemioterapii
Na tym etapie choroby dieta TCM powinna być oparta na pobudzających łaknienie i wspierających Żołądek produktach. Należy wybierać lekkie, smakowite i odżywcze pokarmy.
W późnej fazie radioterapii często występuje Niedobór Yin i Płynów Ciała (bezsenność, rozdrażnienie, nocne poty, suchość śluzówek, suchość skóry), dlatego też dieta powinna zapewniać odżywienie Yin i odbudowę Płynów Ciała.
Najczęstsze skutki uboczne chemioterapii to leukopenia i zaburzenia trawienia, objawiające się nudnościami, wymiotami i utratą apetytu. Dieta przy leukopenii powinna mieć na celu uzupełnianiu Qi i Krwi odpowiednimi produktami. Jeśli łaknienie jest osłabione, to powinno się spożywać wiele niewielkich posiłków w ciągu dnia (5-10 porcji).
Jeśli chodzi o efekty uboczne chemioterapii takie jak nudności, pomocne będzie jedzenie czegoś, co jest kwaśne w smaku. Przy nudnościach i wymiotach dobrze działa rownież żucie imbiru. Chemioterapia może również sprawić, że pacjenci będą odczuwać gorzki lub metaliczny smak w ustach, na co może pomóc płukanie gardła przed posiłkami i nieznaczne zwiększenie produktów o smaku kwaśnym i słodkim ( zbyt słodkie potrawy mogą zwiększyć uczucia nudności). Owoce, imbir, domowej roboty ekologiczny ocet jabłkowy i inne przyprawy mogą być używane do wzbogacenia smaku żywności i zwiększenia apetytu. Odkryto, że używanie metalowej lub porcelanowej zastawy stołowej może zmniejszyć gorycz bardziej niż w przypadku wyrobów z tworzyw plastikowych.
W przypadku owrzodzeń błony śluzowej spowodowanych chemioterapią najlepiej jest unikać pokarmów wysokotłuszczowych i ciężkostrawnych, a także wybierać miękkie, drobnoziarniste i łatwostrawne pokarmy, takie jak kaszki, dobrej jakości mleko, puree ziemniaczane i z innych warzyw. Kawa i herbata powinny być pite w umiarkowanych ilościach. Na tym etapie choroby bardzo często występują biegunki lub zaparcia, w tym przypadku zalecenia dietetyczne muszą być rozpatrywane indywidualnie.
Należy pamiętać, że w trakcie leczenia nowotworów najlepiej jest nie stosować wysokich dawek witamin, suplementów antyoksydacyjnych i żywności prozdrowotnej, ponieważ badania wykazały, że nadmierna suplementacja może zwiększyć częstość nawrotów nowotworów, a nawet może mieć wpływ na działanie leków.
Najpotężniejszą bronią w walce z rakiem jest żywność, którą spożywamy każdego dnia. Dlatego też, w przypadku pacjentów chorych na raka, odżywianie oparte na diecie mającej na celu wyeliminowanie przyczyny choroby, poprawę sprawności fizycznej i zwiększenie zdolności układu odpornościowego do walki z rakiem jest najwyższym priorytetem. Pacjent onkologiczny powinien skupić uwagę na diecie w czasie leczenia, dzięki temu wspomoże leczenie i przyspieszy powrót do zdrowia. Własna, świadoma aktywność w tym zakresie jest bardzo ważnym elementem leczenia.
W trakcie praktyki widzę wiele przypadków stosowania zaleceń dietetycznych i suplementów niedostosowanych do aktualnych potrzeb pacjenta. Najczęstszym błędem jest stosowanie diet skrajnie eliminacyjnych, w momencie, kiedy należy wspierać powrót do zdrowia i przeciwdziałać skutkom leczenia. Głupotą jest osłabianie pacjenta i tak już wyniszczonego chorobą, operacjami, chemio- i radioterapią. Taki pacjent powinien zostać przede wszystkim wzmocniony, odpowiednio odżywiony, a dieta powinna zmniejszać skutki uboczne leczenia. Logiczne jest to, że nie nie jesteśmy w stanie uzyskać takich efektów głodówką, monodietami, dietami opartymi na wybranych grupach produktów. Diagnostyka różnicowa TCM jest bardzo użytecznym narzędziem, które jest w stanie określić stan pacjenta. Osoby, u których nowotwór rozwiną się na skutek niedoborów (Qi, Krwi, Jing) powinny szczególnie dbać o odpowiednie odżywienie, a zazwyczaj takie osoby poddają się restrykcyjnym zaleceniom, nie rozumiejąc, że to nie tędy droga.
Zdrowa, odżywcza dieta powinna zawierać urozmajcone, świeże, nieprzetworzone produkty. Na każdym etapie choroby jest to bardzo dobre zalecenie. Czasami można ją wzbogacić w produkty, które usuwają określone problemy, np. zaparcia, nudności, suchość śluzówek itp. Zalecenia w stylu „jak nie masz siły gotować, to jedz mrożone jedzenie, odgrzewane w mikrofali” to fatalna rada.
